مطالعات حدیثی خاورشناسان و آسیب شناسی ان

در طول تاریخ اسلام حدیث همواره در تمام علوم اسلامی تأثیرگذار بوده و حتی محور و مبنای برخی از این علوم به شمار رفته است. ازجمله کسانی که در سده های گذشته، به ویژه در عصر حاضر به مطالعات وسیعی درباره ی حدیث دست زده و منشأ آثار گوناگونی شده اند، مستشرقان هستند، ازسوی دیگر، خاصه آن که خاورشناسان ضمن ارائه ی خدماتی در زمینه ی حدیث و با ورود در عرصه های گوناگون آن، به طرح پرسش ها و شبهاتی نیز پرداخته اند. از میان مستشرقان که به مطالعات حدیثی اقبال و اهتمام فراوان داشتند دوتن از مستشرقان دراین یک صدوپنجاه سال حدیث پژوهی غربیان، هم چنان پرآوازه است؛ یکی گلدزیهر و دیگری شاخت، که بدین نکته پژوهشگران مسلمان و حدیث پژوهان غربی اعتراف دارند و بدین خاطر مطالعه و نقد و بررسی آراء و آثار مستشرقان در زمینه ی حدیث و به ویژه آن دو از اولویت بسیار برخوردار است. این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد تحلیلی- انتقادی انجام شده با بررسی های تاریخی، نادرستی ادعاهای خاورشناسان را ثابت کرده است. مطالعات به دست آمده نشان می دهد، مستشرقان ازجهت اهداف و انگیزه و درنتیجه افکار و آثار علمی در یک سطح نبوده، بلکه طیف وسیعی از غرض ورزان معاند تا محققان منصف را تشکیل می دهند. هم چنین مطالعات حدیثی خاورشناسان غالباً بر اصول و ضوابطی مبتنی است که نتایج آن برای مسلمانان غیرقابل قبول می گردد و ازآن جاکه مبانی نظری و اهداف مطالعات مستشرقان متفاوت از مطالعات مسلمانان است، روش شناسی آنان در مطالعات حدیثی مسلمانان کارآیی لازم را ندارد. این پژوهش کوششی است در ارائه ی اهم اهداف و عملکردهای مستشرقان و بیان شبهات و مسأله شناسی آنان در مطالعات حدیثی، و بیانی در ضرورت آسیب شناسی آن.